Ματριόσκα: ένας εκρηκτικός μηχανισμός που περιμένει να τον πυροδοτήσετε.

Κριτική για τη Ματριόσκα από το ιστολόγιο της Ευρυδίκης Αμανατίδου.

Ελ Ρόι: Ματριόσκα

«Τι με κοιτάς; Δε μπόρεσα κι ας έτρεξα, μα φρόντισα να μη χαθώ. Λίγα από εσένα έκλεψα και πέταξα, μέσ’ στον αέρα σου θα ζω!»

Όλο το νόημα του «Ματριόσκα» του νέου αποκτήματος των Βορειοδυτικών εκδόσεων συμπυκνώνεται σε αυτούς τους στίχους, από το κομμάτι Σκηνή 0403 του cd που συνοδεύει το βιβλίο.

Τη ματριόσκα τη γνωρίζουμε σαν την ρωσική ξύλινη κούκλα, την φιγούρα με τα μυστικά. Η κούκλα μέσα στην κούκλα, καθώς ανοίγοντάς την, αποκαλύπτονται όλο και μικρότερα αντίγραφά της μέχρι να φτάσουμε στο τελευταίο κομμάτι που δε λέει να ανοίξει. Υπάρχει άραγε εκεί μέσα ένα όνειρο που δεν ξέφτισε, ελπίδες που δεν αποδείχτηκαν φρούδες;

Τίποτα δεν είναι μόνο αυτό που βλέπουμε, εξάλλου η όραση και η αντίληψη του υπαρκτού κόσμου δεν είναι παρά μία σχετική αναπαράσταση. Υπάρχουν όνειρα που γεννούν ελπίδες, άνθρωποι που έχουν πολύ λιγότερα από εμάς κι όμως μπορούν να κάνουν ταξίδια έστω και με το νου, σίγουρα πάντα με την ψυχή τους. Όπως υπάρχουν και αυτά που μας εγκλωβίζουν σε έναν φαύλο κύκλο, μια διαδρομή που περνάει ξανά και ξανά από τα ίδια σημεία αφήνοντάς μας μόνο μία ανάσα που κι αυτή βγαίνει κοφτή.

Τι είναι λοιπόν η Ματριόσκα; Ένα πολυσυλλεκτικό έργο, αποτέλεσμα κοινής προσπάθειας δεκατριών ανθρώπων που μέσα σε εννέα μήνες (από τον Ιανουάριο έως το Σεπτέμβριο του 2011), έδωσαν μία εξαιρετική σύνθεση λόγου, εικόνας και μελωδίας.

Έντεκα ιστορίες βασισμένες σε γεγονότα που ίσως κάποιοι αναγνωρίζουμε, έντεκα ασπρόμαυρες φωτογραφίες, οκτώ μουσικές συνθέσεις είναι το πολυδύναμο σύνολο που αιχμαλωτίζει όραση και ακοή, το σύνολο που σε κάνει να ανατρέξεις ξανά και ξανά προς τα πίσω, να συνδυάσεις εκείνα τα λόγια, τις σκέψεις, τα όνειρα κάποιων ανθρώπων κοντά ή μακριά σου, αυτών που σου είναι άγνωστοι, όμως δε σε αφήνουν να αδιαφορήσεις. Θα σου μιλήσουν για τη μοναξιά, την αποξένωση, την απομόνωση, το στίγμα του διαφορετικού. Την καταπίεση, την υποδούλωση, τον εξαναγκασμό σε σιωπή. Το ποδοπάτημα της ψυχής, τον ευτελισμό του ανθρώπου.

Έντεκα ιστορίες για κάποιους που αρνούνται να υποταχτούν, γιατί η ψυχή και το πνεύμα είναι που συντηρούν το σώμα και το κάνουν να αναζητήσει σανίδες σωτηρίας, σανίδες που άλλοτε θα το ταξιδέψουν στη γη της επαγγελίας και άλλοτε θα το βουλιάξουν πάνω στην προσπάθεια που και αυτή όμως είναι αρκετή. Ταξίδια αγκαλιά με τα σωθικά ενός φορτηγού, μαγικά φανταστικά ταξίδια στο παράθυρο ενός τρένου, ταξίδια συμφιλίωσης με το θάνατο, δανεικές στιγμές από τη ζωή των άλλων, χέρια που προσπαθούν να τινάξουν από πάνω τους τη μεγάλη γαλάζια κουρτίνα, να ξεφύγουν από τη σχισμή του χρόνου, να σκαλίσουν την απόγνωση της διάστασης ανάμεσα στην ουτοπία και την πραγματικότητα, να χρωματίσουν με ένα καλοξυσμένο μολύβι τους λευκούς τοίχους της απομόνωσης, να γρατζουνίσουν σε μια κιθάρα ένα τραγούδι αγάπης κι ευγνωμοσύνης, χέρια που βάζουν φωτιά στο σώμα για να δώσουν οι στάχτες το φως, χέρια που αγγίζουν το μοναχικό δέντρο με τα περήφανα κλαδιά.

Έντεκα ιστορίες για τη διαφορετικότητα που ζητάει να αγαπηθεί και έντεκα φωτογραφίες που δίνουν μία άλλη διάσταση στην ανάγνωσή τους μαζί με τους ήχους της μουσικής που σπρώχνει το νου να πετάξει ψηλότερα από όλα αυτά και να παρατηρήσει πιο προσεκτικά την παράδοξη γη που κατοικούμε.

Τότε, ίσως όλοι συνειδητοποιήσουμε ότι το σπίτι μας δεν είναι το νησί μας, ότι η απόσταση του αναπαυτικού καναπέ από την πόρτα μας είναι μερικά βήματα μόνο κι ότι εκεί έξω περιμένει η πραγματικότητα σαν τον κακό λύκο του παραμυθιού. Περιμένει και το δικό μας χέρι να αλλάξει το τέλος του.

Ματριόσκα: ένας εκρηκτικός μηχανισμός που περιμένει να τον πυροδοτήσετε.

Στο πολυσυλλεκτικό έργο συμμετείχαν οι:

Για τις ιστορίες: Βασίλης Κωστάκης, Άκης Βαίου, Βασίλης Ντούρος, Γιάννης Φαρσάρης.

Για τη μουσική: Γιάννης Καρακατσανίδης, Αριστοτέλης Καλύβας, Δημήτρης Τσαπάρας, Χρήστος Κυριακόπουλος, Ανθή Κύρκου, Αποστόλης Τζίμας, Νάσσια Ριμπά, Θωμάς Νάστος, Βασίλης Κωστάκης.

Οι φωτογραφίες είναι του Ηλία Κατσούρα.